પાઠ આધારિત વિડીયો :
સ્વાધ્યાય પોથી
પ્ર.1. સજીવોને ખોરાક લેવાની જરૂર શા માટે છે?
જવાબ :
ઘણા હેતુઓ માટે તમામ જીવોને ખોરાકની જરૂર છે:
(a) ખોરાકનું મુખ્ય કાર્ય વૃદ્ધિમાં મદદ કરવાનું છે.
(b) ખોરાક દોડવા, ચાલવા અથવા હાથ ઉંચો કરવા જેવી હલનચલન માટે ઊર્જા પ્રદાન કરે છે.
(c) શરીરના ક્ષતિગ્રસ્ત ભાગોને બદલવા અને રિપેર કરવા માટે પણ ખોરાકની જરૂર છે.
(d) ખોરાક આપણને રોગો સામે લડવાની પ્રતિકારક શક્તિ આપે છે અને ચેપથી રક્ષણ આપે છે.
(a) ખોરાકનું મુખ્ય કાર્ય વૃદ્ધિમાં મદદ કરવાનું છે.
(b) ખોરાક દોડવા, ચાલવા અથવા હાથ ઉંચો કરવા જેવી હલનચલન માટે ઊર્જા પ્રદાન કરે છે.
(c) શરીરના ક્ષતિગ્રસ્ત ભાગોને બદલવા અને રિપેર કરવા માટે પણ ખોરાકની જરૂર છે.
(d) ખોરાક આપણને રોગો સામે લડવાની પ્રતિકારક શક્તિ આપે છે અને ચેપથી રક્ષણ આપે છે.
પ્ર.2 પરોપજીવી અને મૃતોપજીવીનો તફાવત આપો
| ક્રમ | પરોપજીવી | મૃતોપજીવી |
|---|---|---|
| 1 | તે પોતાનું પોષણ સજીવ યજમાન વનસ્પતિ પાસેથી મેળવે છે | તે પોતાનું પોષણ મૃતવનસ્પતિ પાસેથી મેળવે છે |
| 2 | દા.ત. અમરવેલ | દા.ત. ફૂગ |
પ્ર.3. પર્ણમાં સ્ટાર્ચની હાજરી કેવી રીતે ચકાસશો?
જવાબ:
પાંદડામાં સ્ટાર્ચની હાજરી આયોડિન ટેસ્ટ દ્વારા ચકાસી શકાય છે. જ્યારે આપણે પાંદડામાંથી હરિતદ્રવ્યને આલ્કોહોલમાં ઉકાળીને દૂર કરીએ છીએ અને પછી આયોડિન દ્રાવણના 2 ટીપાં નાખીએ છીએ, ત્યારે તેનો રંગ વાદળી થઈ જાય છે તે સ્ટાર્ચની હાજરી સૂચવે છે.
પ્ર.4. લીલી વનસ્પતિમાં ખોરાક બનાવાની ક્રિયાનું ટૂંકમાં વર્ણન કરો.
જવાબ:
લીલા છોડના પાંદડાઓમાં હરિતદ્રવ્ય હોય છે. સૂર્યપ્રકાશની હાજરીમાં ખોરાક બનાવવા માટે પાંદડા C02 અને પાણીનો ઉપયોગ કરે છે.
Co2 +H2O ---> C6H12O6 +H2O
પ્રશ્ન.5. રેખાચિત્ર દ્વારા દર્શાવો કે ,'વનસ્પતિ ખોરાક માટેનો અદ્વિતીય સ્ત્રોત છે'.
પ્ર.6. ખાલી જગ્યા પૂરો:
(a) લીલી વનસ્પતિ સ્વયમપોસિ કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેઓ તેમના પોતાના ખોરાકનું સંશ્લેષણ કરે છે.
(b) વનસ્પતિ દ્વારા બનાવાયેલ ખોરાક સ્ટાર્ચ તરીકે સંગ્રહિત થાય છે.
(c) પ્રકાશસંશ્લેષણમાં સૌર ઉર્જા હરિતદ્રવ્ય નામના રંગદ્રવ્ય દ્વારા પકડવામાં આવે છે.
(d) પ્રકાશસંશ્લેષણ દરમિયાન વનસ્પતિ કાર્બન ડાયોક્સાઇડ લે છે અને ઓક્સિજન છોડે છે.
પ્રશ્ન.7. નીચેના નામ આપો:
(i) પીળો, પાતળો અને દોરી જેવું પ્રકાંડ ધરાવતી પરોપજીવી વનસ્પતિ .
અમરવેલ
(ii) એક વનસ્પતિ કે જેમાં પોષણના સ્વાયમપોષણ અને પરપોષણ હોય છે.
જંતુભક્ષી છોડ
(iii) પર્ણમા વાતવિનિમય જે છિદ્ર દ્વારા થાય છે તે.
પર્ણરંધ્ર
પ્રશ્ન.8. સાચા જવાબ પર ટિક કરો:
(a) અમરવેલ એક ઉદાહરણ છે:
(i) સ્વયપોષી (ii) પરોપજીવી (iii) મ્રુતોપજીવી (iv) યજમાન
(b) આ વનસ્પતિ કિટકોને ફસાવે છે અને આરોગે છે:
(a) અમરવેલ (ii) જસૂદ {iii) કળશપર્ણ (iu) ગુલાબ
પ્રશ્ન 9 જોડ્કા જોડો
A B(જવાબ)
હરિતદ્રવ્ય પર્ણ
નાઇટ્રોજન બેક્ટેરિયા
અમરવેલ પરોપજીવી
પ્રાણીઓ પરપોષી
કિટકો કળશપર્ણ
પ્રશ્ન.10. જો વિધાન સાચું હોય તો T' ને માર્ક કરો અને જો તે ખોટું હોય તો 'F':
(i) કાર્બન ડાયોક્સાઇડ પ્રકાશસંશ્લેષણ દરમિયાન છોડવામાં આવે છે. F
(ii) જે વનસ્પતિ પોતાના ખોરાકનું સંશ્લેષણ કરે છે તેને સેપ્રોટ્રોફ કહેવામાં આવે છે.
F
(iii) પ્રકાશસંશ્લેષણનું ઉત્પાદન પ્રોટીન નથી.
T
(iv) પ્રકાશસંશ્લેષણ દરમિયાન સૌર ઊર્જા રાસાયણિક ઊર્જામાં રૂપાંતરિત થાય છે.
T
પ્ર.11.નીચેનામાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો.
વનસ્પતિ નો કયો ભાગ પ્રકાશસંશ્લેષણ માટે હવામાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ લે છે?
(i) મૂળરોમ (ii) પર્ણરંધ્ર (iii) પર્ણશિરા (iv) વજ્રપત્ર
પ્રશ્ન.12. નીચેનામાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો:
વનસ્પતિ મુખ્યત્વે તેમના દ્વારા વાતાવરણમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ લે છે:
(i) મૂળ (ii) પ્રકાંડ (iii) ફૂલો (iv) પર્ણ
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો